5.1 Aparaty, zdjęcia, filmy

 Cele:

- wiem jak zbudowany jest aparat fotograficzny

- potrafię dobrać ustawienia aparatu 

Te zajęcia poświęcone są aparatom fotograficznym oraz robieniu zdjęć i filmów za pomocą smartfonów. To przygotowanie do kolejnych lekcji, podczas których będziesz już korzystać z aplikacji do obróbki zdjęć i tworzyć animowane slajdy oraz filmy.

APARATY FOTOGRAFICZNE

Przez długi czas zdjęcia zapisywało się na kliszy fotograficznej, zwanej także filmem. Kliszę wywoływało się w ciemni – pomieszczeniu wyposażonym w specjalne lampy ciemniowe oraz sprzęty do chemicznej obróbki materiałów, m.in. stół z kuwetami, odczynniki, powiększalnik, filtry korygujące, papier światłoczuły oraz suszarkę.

Rys. 1. Schemat procesu wywoływania zdjęć

Fotografie twoich dziadków i zapewne niektóre fotografie twoich rodziców powstały w taki właśnie sposób. Wspomnieniem po tych czasach są aparaty natychmiastowe, które wymagają specjalnego papieru i od razu robią na nim małe odbitki.

W przeciwieństwie do aparatów analogowych cyfrowe aparaty fotograficzne tworzą obraz nie na kliszy, lecz na matrycy światłoczułej, której istotnymi parametrami są rozmiar oraz liczba punktów (pikseli) rejestrujących obraz – może ona wynosić nawet kilkadziesiąt milionów (oznacza się je wówczas jako MP, czyli megapiksele). Czas naświetlenia matrycy, mierzony w sekundach lub tysięcznych częściach sekundy, jest regulowany przez zwalnianą spustem migawkę.

Matrycę i inne delikatne części aparatu chroni światłoszczelny korpus, do którego przymocowany jest obiektyw – stały (np. w aparatach kompaktowych) lub wymienny (np. w lustrzankach).

Rys. 2. Kamera kompaktowa z matrycą światłoczułą CCD

Obiektyw to zespół elementów optycznych, tworzący na matrycy obraz fotografowanych obiektów. Układ charakteryzują:

• ogniskowa, która decyduje o szerokości kąta widzenia – może być stała lub zmienna (obiektywy o zmiennej ogniskowej pozwalają uzyskać nawet kilkudziesięciokrotne powiększenie);
• światłosiła, zwana też jasnością obiektywu, to stosunek średnicy obiektywu do ogniskowej, którego kwadrat stanowi miarę ilości światła padającego na matrycę (im większa światłosiła, tym lepiej);
• liczba (wartość) przysłony, która oznacza ilość światła przepuszczanego przez obiektyw do matrycy (wielkość otworu wpływa m.in. na głębię ostrości).

Elementem dodatkowym może być lampa błyskowa wykorzystywana do właściwego oświetlenia fotografowanego obiektu w przypadku niedostatecznej ilości światła naturalnego.

ZDJĘCIA I FILMY

Pora na zrobienie pierwszych zdjęć. Nie masz aparatu? Telefon wystarczy. Współczesne smartfony mają co najmniej dwa aparaty, jeden z przodu – żeby łatwo było sfotografować siebie, i drugi (zazwyczaj nieco lepszy) z tyłu.

• Wykonaj portret lub autoportret (selfie), sfotografuj krajobraz albo przedmiot.
• Otwórz galerię, znajdź zdjęcia i wyświetl informacje na ich temat. Gdzie znajdują się pliki ze zdjęciami, jaka jest wielkość i rozdzielczość wykonanych zdjęć? Czy po powiększeniu widać na zdjęciach szczegóły?
• Przypomnij sobie ustawienia wybrane przy poszczególnych zdjęciach, a następnie zapoznaj się z możliwościami aparatu w swoim telefonie. Zauważ, że część ustawień odnosi się do zdjęć, a część do filmów.

Aparaty fotograficzne niewbudowane w urządzenie mobilne mają zwykle wyższą rozdzielczość, lepszej jakości matrycę i układ optyczny, a także więcej możliwości ustawień.

Zdjęcia na rys. 3, 4 i 5 wykonano różnymi aparatami cyfrowymi z zoomem optycznym. Przeanalizuj opisy fotografii, a następnie sprawdź, czy uda ci się osiągnąć podobny efekt za pomocą smartfona.

W przypadku panoramy sprzęt i jego oprogramowanie wykonują za fotografa większość pracy – wystarczy odpowiednio przesuwać aparat, starając się zachować jednakową wysokość i nachylenie.

Rys. 3. Centrum Warszawy w czasie wakacji

• Znajdź w swoim telefonie tryb panoramiczny i go wypróbuj.

Nie każdą scenę można sfotografować w formie panoramy – w przypadku pejzażu problem najczęściej stanowią przemieszczające się obiekty, np. samochody, chmury czy przelatujące ptaki, oraz zmienne warunki ekspozycji (np. wiatr, słońce zasłaniane i odsłaniane przez chmury).

Funkcja zoom zastosowana podczas wykonywania zdjęcia pozwala powiększyć obraz bez pogorszenia jego wyjściowej jakości.

Rys. 4. To zdjęcie Księżyca wymagało umieszczenia aparatu na statywie, ogromnego powiększenia (ok. 80 razy), czyli bardzo długiej ogniskowej, dobrej pogody oraz miejsca bez świateł i niezanieczyszczonej atmosfery

Zdjęcia w trybie makro umożliwiają fotografowanie z bliska i dają wrażenie dużego powiększenia. W przypadku tego typu fotografii często stosuje się dodatkowe pierścienie lub soczewki umożliwiające większe zbliżenie.

Rys. 5. Fotografia makro

• Wykonaj zdjęcie w dużym zbliżeniu.

Wbrew pozorom nie jest łatwo zrobić dobre zdjęcie portretowe. W tym celu trzeba zapewnić neutralne tło, mieć do dyspozycji sporą ogniskową oraz małą przysłonę, żeby tło zostało rozmyte. Ostrość zdjęcia nie powinna być ustawiona w centrum twarzy. Potem wystarczy oswoić osobę portretowaną z kamerą, wykonać serię zdjęć i wybrać najlepsze.

• Wykonaj kilka zdjęć portretowych.
• Znajdź filtry i wypróbuj ich działanie.
• Nakręć krótki film. Obejrzyj go uważnie i zastanów się, co i jak można poprawić. Niestety, filmowanie z ręki nie jest łatwe – trzeba uważać, żeby obraz nie skakał, nie można też zbyt szybko zmieniać powiększenia kadru.
• Sprawdź, w jakim formacie zostało zapisane twoje nagranie i jaki ma rozmiar.
• Jeśli to możliwe, skorzystaj z aparatu fotograficznego i wykonaj kilka zdjęć tematycznych.

GDZIE SZUKAĆ ZDJĘĆ

Zdjęcia wykonane aparatem są najczęściej zapisywane w formacie JPG lub RAW na wewnętrznej lub wymiennej karcie pamięci, co pozwala na wykonanie serii fotografii, a następnie usunięcie nieudanych ujęć. Aby pobrać zdjęcia na komputer w celu ich obróbki lub wydruku, należy podłączyć aparat do komputera (za pomocą kabla lub przez wi-fi) albo włożyć kartę do czytnika i podłączyć go do komputera.

Format RAW zawiera pełną informację o obrazie, ale wymaga wyspecjalizowanego programu graficznego. Zdjęcia w formacie JPG zapisywane są z kompresją – zmniejszeniem rozmiaru zapisywanego pliku kosztem jego jakości. Więcej zdjęć mieści się wówczas w pamięci, ale nie nadają się one do znacznego powiększania i wydruku w dużym formacie.

Zdjęcia z telefonu mogą natomiast być automatycznie przekazywane na konto na Instagramie czy do Zdjęć Google.

• Wczytaj swoje zdjęcia do komputera i obejrzyj je na dużym ekranie. Oceń ich jakość.